Tuesday, 22 September 2015

Sunni Muslims le Shiite Muslims... An Bangawklonak Ziang A Si?

Sunni Muslims le Shiite Muslims... An Bangawklonak Ziang A Si?

Islam biaknak ih kut khatlam veve a simi Sunni le Shiite cu a kum zatel in remaw thei lo ralawknak ruangah tusun ih leitlun ralthubuai sosangbik suahtertu an si. Sunni Muslim pawlih kaihruaimi Islamic State (IS) group pawl cun Iraq le Syria ram pawl thisen thawn an phiatfai hnuah Jordan, Egypt le Libya ram pawl tiang thisen lamzin an sial vivo zo. Africa ih mi siatsuahtu ralhrang Boko Haram le al-Qaida pawl khal Sunni Muslim pawl an si thotho.

An bangawklonak pawl Q le A ah kan zoh tlang pei.

Q: Sunnis cu zopawl an si, Shiites cu zopawl an si?
A: An pahnih ten Islam biaknak hrampi kaihngettu an si veve, an minung pawl cu Muslim an si veve. Islam biaknak ih Thupi 5 (Five Pillars) a simi “Pathian pakhat Zumnak, Nitin Thlacamnak, Rawlulh Thlacam, Mi hrang Thatnak tuah le Hmun Thianghlim ah Lamzawh” ti pawl fehpi veve an si. 

Christian zumnak nunpitu lakah Catholic, Orthodox le Protestant tin a um nan Christian an si thluh. Sunnis le Shiites khal cuvek cu an si.

Q: An buainak, lungrual theilonak hrampi ziang a si?
A: A tlangpi thu in, Sunnis le Shiites an tthenawknak hrampi cu
Muhammad a thihhnu a zangsawngtu cuhawknak ruangah a si. Sunnis lam ttang pawl in Muhammad ih rualpi Abu Bakr dungthlun in an ttang. Shiites lam ttang pawl cun Muhammad ih maakpa Ali ibin Abi Talib dungthlun in an ttang ve. Ali cu Muslims pawl thlarau lamih kaihruaitu pakhat ah a cang, asinan doawknak a rungsuak ih amah le a fapa thawn a ral pawl in an that. Ali a thihhnu ah Shiites lam ttang pawl cun an zaten Islam biaknak cu anmai uknak le kaihruainak tangah um dingin an zuam. Culai ah, Sunnis lam ttang pawl cun  anmai lak ihsin zirsang le thiamnak nei mitling cu anmah hruaitu dingah hril a theih tiin an fehpi. Cutin Sunnis le Shiites karlak ah pomdan le fehdan bangawklonak a um. 

Cumi ih suahpimi cu ISIS or (ISIL) timi tlang a auawtu mibur pawl an si. Himi ISIS pawlhin kanmah hi uktu thar, hruaitu thar kan si tin an cangvai ih an lakih Abu Bakr al-Baghdadi cu an hruaitu lubik pakhat a si. ISIS lam ttang pawl hi Sunni sungtel pawl an si ih an tumtah hmuitin cu Shariah Law vekin hriamhrei thawn Islamic ram dinsuah ding tihi a sibik. Kan dung June thla ah Sunnis hotu al-Baghdadi cun Shiites lam ttang pawl ih zoh dingah video a suah. Cuih video ahcun hruaitu thar an sinak a cohlang lotu mibur siseh, bulpak siseh Shariah Law vekin zumnak phatsantu tiah that an si ding tiin thu a suah. 

Q: Sunnis le Shiites cu khuiah an um?
A: Sunnis pawl cu Syria ram ah, Shiites pawl cu Iraq ram ah an um tambik veve. Asinan atu ahcun Iraq saklam ihsin Sunnis pawl in ram an lak vivo ih IS ram an din vivo.  Iran ram ih Muslim tamsawn cu Shiites an si, Saudi Arabia ram cu Sunnis an umtam lala. Leitlun huap in Muslim 85 percent cu Sunnis an si.    

Q: Ziangmi duhsan nei in an doawk, ziang an cang pei?
A: A thok ahcun biaknak le thupom ruangih doawk an rak si dah, asinan tu ahcun biaknak lam hoi nawn lo in ramthu (politic) lam hoi in an doawk sawn. Islamic State group cu an tthangso, mipum an pungzai sinsin ih an cak sinsin vekin Sunni le Shiite karlak ah thubuai le doawknak a sosang sinsin ve ding.

Q: Asile, anmai ruangah kannih in teh kan buaipi ve ding a um maw?
A: Leitlun ih biaknak tumbik pakhat a sivemi Islam cu a cak deuhdeuh. 
Tuihnu kum 20 ahcun Muslim mipum 35 percent an pungzaibet ding tiin Pew Research Center in zingzoinak an nei, cutik ah 2.2 billion an si ding.

Ca suahni: February 19, 2015
Note: Christian Headlines website cahmai ah Kimberly Winston ih post mi  ca letsalmi a si.
Amos Uk Mangbk

No comments:

Post a Comment