Friday, 25 September 2015

Mahlawng Leitlun (Singleness)

Mahlawng Leitlun (Singleness)
Pathian Thu le Mahlawng Leitlun
Leitlun ih thil a cangmi hmuahhmuah hin Pathian thu an buaipi ringring. Milai ruahnak ih ruahban mi thu siseh, ruahban lomi thuah siseh a netnak cu Pathian thulawng hi a si ringring. Thukhamhlun san ahcun Jews pawlih hmuhdaan ah pasal nei lo nunau cu innsungsang ningzak tertu an ti. Nupi neilo mipa, nupi neiko nan fa a hring lo mi mipa pawl cu vancungram an lut thei lo ding tiah zumnak an nei. Greek pawl khal in pasal a nei lo mi nunau cu hlawhhlang miah an ruat ve.

Thukhamthar san ahcun hmuhdan danglamnak tampi a suak. Jesuh in Judah pawlih hmuhdaan diklo an neihmi (mipa le nunau thleidannak, sal, miluat, uktu le ukmi, nupi pasal nei le nei lo, le tefa nei le nei lo) tivek pawl kha a pahbal thluh ihhleiah milai kan zaten kan bangran nak thuthangttha a phuang. Jesuh in thu a zirh tikah
leilam thupom zawng hnakin thlarau thulam sawn a thupit ter ringring. Leitlun ih nupi pasal nei le nei lo, tefa nei le nei lo, farahnak le hausatnak pawl hnakin vancungram ah kumkhua nunnak co ding maw, co lo ding tithu sawn ah thupi in thu a zirh ih hna a ttuan. Thuthangttha cabu (Matthew, Mark, Luke, le John) pawlkhal in mahlawng ummi pawl ih thupitnak an langter ve. Cuih cabu pawlsungih thlarau thu lamah mithupi: Tihnim petu John, Mary, Martha, Lazarus, Mary Magdalene, le Samaritan nunau pawlhi mahlawng khuasak mi pawl an si.

Kawhhran santhuanthu ah khawhhran hruaitu mi hminthang pawl le Pathian thu thiamsang hrekkhat pawl cu mahlawng ummi an si thotho. Tirhthalh Paul khal nupi a nei lo. Kawhhran hruaitu: Saint Francis (Assasi), Thomas Aquinas, Bernard (Clairvaux) pawlhi mahlawng ummi an si. Pathian thuthiam Dietrich Bonheoffer (German) le John Stott (British) tla mahlawng in khua an sa. Mahlawng um mi midang tampi an um lai. Atu kan san khal ah hlanlai vekin hmuhdan le pomdan ruangah si nawn lo in kan santiluan thilcang mi pawl ruangah mi tampi cun mahlawng umding an hril sawn. Cuti a sitikah, mahlawng khua a sa mi kan si khalle si lo khalle mahlawng khuasak nun hi theihthiam nak tampi nei kan ttul. Mahlawng khuasak nun thawn pehparaw in a tanglam thutawi pawl hi kan ruattlang pei uh.

 Mahlawng Leitlun Cannak San Pawl
A tlangpi thu in, a tanglam ih thu pawlruangah mitampi in mahlawng an um nak a si.
Cu pawltla cu:
1. Kop tong hrihlo ruangah; asilole  tongzo nan remcang sallonak ruangah nei lo in umlan
2. Nupi, pasal neilo dingin mah le mah tiam aw ruangah
3. Nupi, pasal neizo nan tthen awsal ruangah
4. Nupi lole pasal nih thihsan ruangah
5. A dangdang (khuahruahnak lam le ruangpum famkimlo nak, hmuhdan diklo, ciin le daan le nunphung bangawlonak, le mah ciikhatpi thawn nuamawk nak, tvp).

A san umlo in thilttha, tthalo a um thei ve lo. Cuvekin mahlawng khuasak mi pawl in a san an nei cio. Nangteh mahlawng khawvel ah na um ding maw, lole kopnei khawvel ah na umding? Hi thu ruah a cu hrih mipawl kan ruat cia pei uh. Na duh mi hril awla lungkim aw.

Mahlawng Leitlun ih Harsatnak Pawl
Mahlawng khuasak tikah thinlungthu lamah harsatnak le buainak a tam.
1. Um khawhar nak
2. Mah le mah midang hnakin santlai lo awk ter nak
3. Nunau nak le mipat nak ah diriam lo nak
4. Mah le mah lungkim aw lo nak
5. Mah le mah rin aw ngamlo in hmailam hrang thinphan nak
6. Umnak innsang thawn lungrual ringring theilonak

Thil zianghman na tuahlo le ziang thil hman a cang lo ding tiah tongfim a um vek in a tlunih thupawl thawn pehpar aw in buainak, harsat nak a um tikah mahlemah lungkim awthiam a atul.

Mahlawng Leitlun ih Hlawknak le Thahnemnak Pawl
Harsatnak a tam vekin, hlawknak tla a tam ve. Mahlawngten khua a sa mi cun, nupi pasal a neimi hnak in;
1. Zalen takin le mah duhzawngvek in nun a theih
2. Mah duhmi caanah mah duhmi tuah a theih
3. Ngahmi paisa hmuahhmuah mah duhdaan in hman a theih
4. Mah ruahnak a thupibik ringring
5. Khua le ram, Pathian hnatuannak ah midang hnak in caan tamsawn pek a theih
6. Ma’h leitlun ma’h thu vekin sak a theih

Mahlawng um tikah harnak pawl le hlawknak pawl hi a ruahzia thiam in mah le mah tungding aw thei ding a thupi. Mahlawng um ih hlawknak pawl hi thazangah hmangthiam ringring in lungkim thiam dingah a ttha.

Mahlawng Leitlun ih Hrialdingmi Pawl
Mahlawng te khuasak hi a tthat lo zawng in a  ruataw tu le lung a kimaw thei lo tucun a thin a nuam theidah lo. A that lo nak zawn a tam vekin a tthatnak zawn tla a tam ve thotho. Cucu zokhal in a ruahzia thiam sehla a ttha. Siatnak lam a lopan pi theitu a tanglam thupawl hi hrialthei sehla:
1. Ma’h sitheitawk dinhmunah lungkim aw mai loih midang nun daw ringring nak
2. Ruat cuca loih thurelcat nak le thukam peknak
3. Mah le mah mibanglo pakhat vekin hmuhawknak
4. Harnak ton ruangih thilttha tumtahmi tuahsuak duh nawnlonak
5. Tthat lo nak lamih a lo thlenpi theitu; ritsii a phunphun, nundaan mawi lo le dik lo, le
rualpi tthalo pawl, tvp.

Mahlawng in um tikah ma’h leitlun cu ma’h duhdaan vekin sak a siruangah a nuammi leitlun a sak tucun leitlun nuamah a um dingih, a nuam lo mi leitlun a hriltu cun leitlun nuam lo ah a um ve ding. Pathian  thutak lawngin leitlun nuam ah in hruai thei.

Mahlawng Leitlun ih Theih Tulmi Thu 10
Mahlawng leitlun ih a umtu hrangah thinnau nak a tam ttheu. A tanglam thupawl nihhin nun a danglam terthei, na tuahsuak ih na thlunsuak thei ahcun mah le mah kilkhawi awknak hrang khal a ttha.
1. Mah le mah cawmawknak daih ding hnatuan neih tengteng aw
2. Harhdamnak kilkhawiaw ringring aw
3. Paisa ralring ten hmang aw
4. Rualpi pawl thawn nuamzet in komaw ringring aw
5. Tongthlum, tongmawi te tong ringring aw
6. Mahlawng umih thahnemnak le kopnei pawlih harsat nak pawl ruatkhawm theu aw
7. Rualpi bawmtu tha nei tengteng aw
8. Na thinlung nauter loin cakawkter ringring aw
9. Umnak innsang thawn remten um ringring thei zuam aw
10. Mah le mah cohlang aw ringring aw

Insangpi a nei mi cun ma’h thu lawng fehpi a theih lo. A sinan mahlawng khua a sa mi cun mahten thuruat ih tuah a si. Curuangah ma’h leitlun nun a nuam thei nak dingkhal mahten sersiam a ttul.

Pakhat le Pakhat Bawmawk Ding
Kan san hi hlansan vek a si nawn lo ih mahlawng um mi kan tamsin ding. Mihrek nih cun an duhsawn rengreng. Cun mihrek cu remcang lo nak a phunphun ruangah mahlawng um kan ttul. Kan suahkehnak Chin ram tan in khuakip, ramkip ah kan tawi, kan vak. Kan nolai caan tla khualtlawng suksonak ah a cem. Khualtlawng sukso vaak in kop nei man lo kan tam vivo. Fimnak zirsang zir vivo ruangih innsangpi nei man nawnlo tla kan tam sin hrih lai ding. Kan theih cia bangin, ramkhatnak, ramhnih nak le ramthum nak kan pan, kan zawhmi lamtluan ah duhmi thawn tongawthiam lo ruangih mahlawng umlan tla kan tam men ding.
Ziangkhal le mahlawngin um hnuhnu cu mah ten khuasak nak hawl a ttul. Ma’h ke parah mahten ding rori a ttul. Ramtthangso le ramnuam ih a um mi hrangah cun a ol deuh ding, a har lo tla si men ding. Asinan ram tthangso hrihlo (Myanmar) ah harsa deuh ih a ummi hrangah cun mahlawng ih umhi harnak a tam cuangding. Ma’h ke parah mahten ding dingah a ol lo. Pakhat le pakhat kan zohawk dan tla a bangaw lo. Bawm awk rengreng a ttul. Pakhat le pakhat kan bawm aw lo ruangah le mahlawng leitlun ih a umtu pawl kan cohlang ttheu lo ruangah buainak a tam ttheu. Hmuhsuam awkding a si lo. Nupi pasal nei lo ruangah mikimlo vek in tla zohaw ding kan si lo. Cun mahlawng ih a ummi nih tla miburthawn pawlkomnak nei ringring ve ding a thupi. Mahlawng cangpak ih um awter lo ding.

Pathian zumtu mi hrangah cun Kawhhran hi kan ziangkim kan ttawmawknak hmun hrampibik a si vek in Kawhhran khal in mahlawng umpawl hmunhma pek ve ding. Mahlawng ummi khal in Kawhhran hnattuannak ah tel thei zuam ve ding. Mahlawng umtikah mitampi hrang hnattuan theinak le Pathian hnattuannak tamsin in caanttha hleice i a um.

Thunetnak
Milai hmuahhmuah mi famkim  lo lawng te kan si. “Mahlawng ih um hi natnak a silo,” tiah ca nganthiam (Gray R. Collins) in a ti. A caanah mahlawng khuasakhi mi famkim lo, mibanglo, lole mihawizawnglo vek in kan ruat. Minung hi kan mah le sinak ciar hi kan covo a si ti kan hngilh ttheu. Kan hmuhawk daan a dik ttheu lo ruangah pakhat le pakhat tlunah tuahnak in siseh, thinlung thulam in siseh buainak kan phurhter aw ttheu. Thei kan ttulmi cu mahlawng khuasak hi ttawnttainak sisawn lo in ma’h covo a siruangah a si sawn. Nupi pasal neih khal hi ma’h covo co a si. A thupi bikmi cu kanmah le sinak vek ciar in le kan co mi covo ciar hi covo in petu Pathian hmin sunlawinak hrang a hmangthiamtu, siangtu, le a tak in kan nunah Pathian sunlawinak a langtertu si theiding hi a si.

Semtirnak cabu 1 le 2 sung kan zohtikah Pathian in milai Adam, a mahlawngin um hi rem a ti lo ih minu Eve a remruat sak. Hinah zawnah hin Pathian in milai hi nupi pasal neih dingah in duhsaknak a lang. Ziangahtile mahlawng tecio in kan um ahcun kan pungzai lo dingih leitlun ah milai kan cem ding a fiang. Pathian cun mipa le minu kannih hi tthitaw in duhdawtnak hlawmaw ding le nuamaw dingah siseh, sersiam mi hmuahhmuah kilkhawi dingah siseh tumtahnak a nei. Curuangah kop nei dingah a tumtah zomi in siseh, a theiaw hrihlo tuin siseh Pathian duhnak kan hril thiam ding a thupi nasa. Mahlawng leitlun ah umding ih Pathian hrilcia mi na si ahcun cucu Pathian laksawng a si. Mahlawng khawvel thawn pehpar awin hi Bible cang pawl hi siar dingah an ttha: Isa. 54:1-2; 56:4-5; Jer. 16:2; Mtt. 19:11-12; 22:30; Lk. 11:27-28; 18:29-30; 1 Cor. 7.
-Amos Uk Mangbk
Reference:
Gray R. Collins, Christian Counselling: A Comprehensive Guide (London: Word Publishing, 1988).
Dictionary of Pastoral Care and Counseling, (1990), s.v., ”Single Person, Pastoral Care and Counseling.”
http://cbcmadison.com./2008/14/sermon-christian-singleness-a-single-devotion-matthew-1910-12/.
http://thechristinity.wordpress.com/2008/07/15/single-in-christ
http://www.singlehelp.org/1intro.html
http://www.singlehelp.org/4advantages.html
http://www.singlehelp.org/6pathofdes.html

No comments:

Post a Comment