Friday, 25 September 2015

TUAR HRIH KO AW

21 . TUAR HRIH KO AW

Nangmahte lawng
Ziang na tuah theu, khuiah na um?
Na um a har maw, na lung a leng maw?
Na thin a bang maw, na tha a nau maw?

Nangmah te lawng
Hnatuan har na tuan lai maw
Suk so tawivah na bangtuk maw
Midang kiangah na mit a bang maw

Nangmah te lawng
Rawl ei daiti in a hartuk maw
Zan it that a hartuk maw
Sun ni a reituk maw

Nangmah te lawng
Ton awksal hlan caan tawite sung
Lunglen caan tawite sung
Thenawk caan tawite sung
Tah caan tawite sung

Tuar hrih ko aw
Tuar hrih ko aw maw.

-Amoschin Bk

Khawbual Nun Mawi

20. Khawbual Nun Mawi
(Bualkhua Version)
Tangthu lun zasah nung theidik reng tak
Thutsangsimnak in rel tseih veng nak
BK nunmawi te (hei sim) thei tsim maw
Pa Pathian la nuai Biakinn mun thiangrim pin
Lungmu langkhatliang noin Amah be dang sising
Kawnaikhawzong leng u le nau hem tsa tin
A tsuangtsung in sawngen sak dundang-a
Angnung thu a thangphang 
Angnak-paaknak bawlnak Pathian nenah
Puah veng, pe veng minmun umnak thaw
Tsimi munkhen Khawbual nun a mawi min si

It dunnak, heisiar dunnak, sunsak dunnak le
Thupitsan dunnak in tawk nak te hem
Inn leng minah asi khen lamvaak minah asi khen
Ei nu, ei pa, ei ngak, ei pu, au, ei mo, ei rang, 
Ei rual, ei uu, ei sa,...
Pa pi, nu pi, hin pi, pa paa, u nau, nu phal, ....
Awlum nothaw phun tsangtsang in pon dun sising
Lungsenak le angnak kei tawk phang khen
Ming pa, tseer nu, maak pa, tu nu, tu pa, rem len,...
Ai rem, mai tawk (tawk pi, tawk son) pawl ten
Angnak ah angpi in lungsenak ah lungse pi
Tsimibang Khawbual  nunmawi kheh
Deihnung leita ngawl si maw...

-Amoschin Bk

Bualkhaw Christmas

19. Bualkhaw Christmas
(Bualkhua version)
Tenreh huihhio no nemzel in ra atsia
Tsop siarsuar-a a ra tsopsik huihhio a leng phang
Christmas ngaklah in thanop dang veng sising

Kangro thingkaak kuai naupangrual tele
Roding sangthing tsomsah nupi patsang te
Ro bulsum thing khawi hamtseih suakthuan val rual tele
A mawi parte bangot ngai mawi te khen
Phuntsang, hintsang in vaimuak dangveng maw Christmas

Kei silhvan te a pher phang a sikhen
Kei rong a rawp phang a sikhen
Biakinn thaw kei khawla phang a sikhen
“Christmas phang vang,” tin neek tsawm dang veng sising

Hampalak le mualniam note panin khaw kei zo phang
Sen sersur-a a mawi Zaizong parte
Hing demdum-a a mawi Tsaar thing note
Dumlak-a mehur Ankam phaphate kei mu phang
Christmas thanop dangtseih sinasingnge maw

Mi vuan le lo laiah a sikhen
Mahni vuan le lo laiah a sikhen
Tsuu luan sangsang, Banla tsawn hoihhoih
Siisu min derdur, Thinghaa, Balhaa tak kawngkawng
Thawpat rah urur le kamrah hin tsangtsang le 
Kawltsang, laitsang Ngantun lom rim vengvung te
Kei mu phang, kei tawk phang, kei nei phangin
Inn hawl (Carol singing) tu thanop thei leita hne maw

Heibangin khawsik, atsop pelhta sikhen
Tsawlin bain zongawl ngelngel thahlam a sikhen
Eihmuat heibang-a a veizo nungngawl pelh takhen
Vanmi te bangin kei aw a rem ngawl pelh sikhen
Patsang pawl, Nupi upa pawl, Nupi nauta pawl
Dangval pawl, Khangngai pawl tiin
A zasah nung, a rem, a sa sahnung, a thatho thei
Christmas la zirh dang tseih ian, a khomnakin
Tsawp letlutin lazir puai dang sahnung leita maw

Khawdang ramdangah khawsa in omte a sikhen
Khualvak in kawnaikhawzong  a leng tekhen
Vanzuang, Meileng, Mawtaw, Mawtaw Saikal to inle
Kawng rori thaw mual tampi liamin
Lamphei, buksuk, kaiso khen naaplah ngawlin
Nisa, ruahsar, huihra khen kihhah ngawlin
Dangrum, rikaam, le ruahbang Saup khen poisa ngawlin
Hong ten, zuan ten, thanop tennak
Kei Bualkhaw Christmas si hne maw

Ang sising maw?  kei za phang
Ang sising ngei! tin ring theitawp in au dang-a
Nai innah hen angnak ther le remnak ther om tasen!
Tin Van muitsu burh dundang tselhphang
A alh lulut Biakinn tual-a Meipual zuandang leh atsia
A lum ngenngun Laphehti in uk dang lehleuin
Bulum lutin pumkhawm dang maw
Sahnunnak nihtiam bawlnak ngai dang, pan dang
Tsin, thangphatnak la sa dudut thahlam in
Meipual kawn dangtseih zing khawvar tian rori
Kei Bualkhaw Christmas 
Ni khatnak

Zing ni suakzawh a reingawlin
Khawsung Dawngtung hem pin
Vok te ai ngungun kei za phang
Simlai eitu kei thanop nak bangin
Kumkhat sung kei rongrawp dai tiartu
Christmas simlai Voksa meh khamtehin ei pek dang
Eih le in tsa naper a phunphun per dang
Biakinn tualah le inn laklawhah
Kei Bualkhaw Christmas 
Ni nihnak

Zingtawnno khawsik tsaitseih thahlamin
A zuamte khawi hamnak Tsar kuang hoihnote
Patsang dangval a zuam pawlkhat ten 
Vung dang zawng dang Biakinn tual len tian
Kei khawlhamnak lehsawng phunkim, hinkimte
Biakinn tualah khawmdang kei tselh phangin
Christmas larem te zuam dundang, sa dudut dangin
Christmas lehsawng hintsang te
Bangten noin sem dundangnak kei tso berhzawh
Christmas lehsawn khop pekin
Mahni inn tenah hongdang sising
Kei Bualkhaw Christmas 
Ni thumnak

Tsimi bangin,
A tsungnung Van Bawi Tsapa
Vanvummite thangphatnak
Tuukhalte benak
Mitsim pawlkhatte lehsawng manpha selin benak
Lei le van remnak Bawi
Santu nauno Bawi Jesuh
Suah huntsam a tsunnung Christmas
Pamhaih thahlamin 
Vailat dang  veng sising

Awle! Bualphun u le naute
Kei Bualkhaw zawl mun nuamah
Biakinn tual zawl laiah
Lengdang thei tasuh sisingnge maw
Sinapikhaw, kei thinlung raula vang
Haithong men theih nungngawl, hang khen a hang nungngawl
Kei Bualkhaw Christmas 
Kei phawk ruaruap, kei ngai ngunguih talekhaw
Me lai siar thahlamin tukum Christmas 
Kei Bualkhaw ah hong dangin mang dang a sing maw.

-Amoschin Bk

Khawbual Thutsah

18. Khawbual Thutsah
(Buakkhua Version)
 .....Veikhat lai in Khawbual zawlah…..
Huihhiono te tsawpsiarsuar in ra atsia
Mawk le romei mawite zam diamduam in
Dangni te lim in Tosir mualzawl ah
Thunuam te relkhawm dang in
Nihtiam te bawldang in
Nau-u-mel-mak tian sahnung dang hun tela…….
            Phawk lai tsimmaw?
            Nik lai tsimmaw?
            Haimen ongla bang?

Pi le pu te Lairi le Luruh phummin Khawbual
Ei pu te…(Pawpi, Dawvang, Saza, Ngal, Mupi,….)
      te leida in munluah min Khawbual
Mawi sersur in a par
      Sawkrei le Zaizong te
Thingvum par le Leilak par
     Parmawi phunkim te parnak Khawbual
Bualphun hampitoh min Khawbual vang…….
Mualdang, Khawdang, Ramdang le Tipiral a leng a tsate hem
            Phawkreng kei sikhaw
            Nikreng kei sikhaw
            Haithong menngawl kei si….

Aw…Khawbual tsanak te….
Rallian khen neh zonung ngawl
       pipu te lungrualnak thinlung ro na tso nak
       Paithong tiar mah nen
Ralvan le hiam kolber khen a kham zongawl nak
       Umtu masa te umnak ro na tso nak
       Thap thongthong tiar mahneten
Thisen luang umnak laitsi ro na tso nak tsawh
        Na lengmin hem, na khunmin hem
        Kawnai khawzong ah tuh phawkreng in
        Bual nunmawi thaw

Ruatnak, thinlung munkhat in
Itnak thaw sualzah dun in, remdang reng in, kuatlendun in
Na khaw, na ram, na miphun
Na sulzawn na laizawn
Na Bualphun tsa
Pa Pathian tsa
Mai nawt a sing.....
 Khawbual Thu Tsah!

-Amoschin Bk

KA NU

17. KA NU 
Duhham zetin ka dil theu ka Nu’h hnehah
Duhkhung zetin ka beisei theu ka Nu’h thilpek
Duhtawk nei loin ka ngenhai theu
Ka Nu’h duhdawtnak le ankaa thlum

Theifiang lo pin ka tap, ka thin heng in
Sui le lungvar hnakih man khungsawn
Khuihmun khalah aiawh thei umhlah
Ka Nu’h nunsimnak, nuncan i zirh tikah

Hmaisong le zawnruat khal thiam lo in
Ka duh caanah paisa, thil dangdang tla
Ka nu cu bangzet in rethei hmansehla
Ka duhthu kimter duhah duhthu ka sim

Tahthim rual umlo duhdawtnak
Ngaithiamnak, duhsaknak le zangfahnak hmuah
Ziangtal man dil lo le hlawh fial lo ten
Siangnak lungthin thawn ka nu cun
Ziang hmuahhmuah i pe siang ringring
Ka Nu hnakih ropi sawn minu um nawnpei maw
Kei hrangih Ka Nu

-Amoschin Bk

FIMNAK

16. FIMNAK
Fimnak ruangah, fimnak hrangah
Mi-aa tla kan hlawh, farah tla kan tuar
Hminsiat kan ngam, hmuhsuamnak kan tihlo
Soiselnak kan poi lo, nat khal kan tuar ngam
Thil thalo khal kan tuah, zoh mawi lo tiangin
Thih tiang kan ngam, tih lo vekin

Kan thinlung a bang, kan tha a cau
Kan bei a dong, mitthli a luang
Ningzah kan tong, mualphonak a phunphun
Rilrawng le tihal tuar tento in thlanti a luang
Suupnak cu tlasam lonak tin
Fimnak ruangah kan ral a thatuk lawmlam so

Tumtahnak le ruahsannak thupi terin
Camkhat hrang camkhat harsatnak hmuah
Kan tuar, kan siang, kan ngam phunzai cingin
Aw... fimnak cu a man a khungtuk lawmlam so
Man tampi pekhnu liam hnuah
Fimnak diktak a co ngahtu cun
An siraw lo, fimnak thuah
Fimnak ih hram cu Pathian a sisi

-Amoschin Bk

KAN TUL LO MAW

15. KAN TUL LO MAW
Mi harsa bawm a tha, mi farah bawm a tha
Mi damlo tuamhlawm a tha, mi santlailo tanpi a tha
Bawm tul harsa kan um maw
Farah bawmtul kan um maw
Damlo bawmtul kan um maw
Santlailo tanpi tul kan um maw
Mi harsalo teh kan um maw
Mi farahlo teh kan um maw
Mi damfai teh kan um maw
Mi famkim teh kan um tak maw
Mi farah le farah kan bawmaw
Mi harsa le harsa kan bawm aw
Mi damlo le damlo kan tuanhlawm aw
Mi santlailo le santlailo kan tan aw
Mi farah le farahlo, Mi harsa le harsalo
Mi dam le damlo, mi santlai le santlailo
Mi lai kan zate khat le khat
Bawmawk kan tul lo maw...

-Amoschin Bk

INN AH KAN TLUNG PEI

14. INN AH KAN TLUNG PEI
Tumtahbik khal nei cuca loin
Beiseinak le hiarnak tello piin
Khua tinkip, ram tinkip ah kan vaaivaak
Rualpi pawl suk ruangih suk
Rualpi pawl so rualih so
Rualpi pawl phei tikih phei vemai
Khui thleng ding ti theifiang lopi’n
Kan semnak runinn nuam cu “Mangtha” kan va ti...

Khat tlang kan liamhnu cun “Pa” kan hngilh
Hnih tlang kan lancun “Nu” kan mang nawnlo
Tlang tamnawn kan liamcun unau sungkhat kan thei nawnlo
Tikcu a rei deuhdeuh hngilh deuhdeuh
Pa, Nu, Unau pawlih nun simnak
Nun simnak hngilh deuhdeuh hlo deuhdeuh
Ar fa bang kirsal thiam nawn loin
A dang ram, khua, miphun karah
Daan cokrawi, nun laklawh, le zinhnok zawhin
Vaivuan nawn in camkhat te
Semnak khua le ram kan ruah zawnah
Kan tan mi runinn nuamah camkhat kan tlung pei....

-Amoschin Bk

KA NGAI THEU

13. KA NGAI THEU
Ka ngai theu khua hlan kan nun
Hmunkhat ah kan um tlang 
Hmunkhat ah kan feh tlang
Hmunkhat ah kan nuam tlang
Hmunkhat ah kan ei, in tlang
Hmunkhat ah kan tap veve
Ka ngai tak em khua hlan kan nun

Riahsiat caan ah i hnem tu
Ka bang caan ah thazang i petu 
Ka tap tikah i tah pitu
Ka hni tikah i hnih pitu
Ruahnak tha i pe ringringtu
Ka ngai tuk ual khuahlan kan nun

Mahlawng lunglen umhar tikah
Mahlawng hnemtu neilo caanah
Mahlawng damlo, nat tuar tikah
Mahlawng ten ka hni tikah
Mahlawng ten ka tap tikah
Ka ngai theu khuahlan kan nun
Ka ngai theu ual

-Amoschin Bk

LO LO LO

12. LO LO LO
Kan ruah ban lo mile kan zum lo mi 
A cang thei lo, a si thei lo, a mawi lo
A um dah lo, a si dah lo, a cang dah lo,
A daan a si lo, ti ding a si lo, simding a si lo
Kan hmu dah lo, kan thei dah lo, kan tong dah lo

A tuantuk, a tlaituk, a cu hrih lo
Thudik si thei lo, thil um dahmi a si lo
Tuahding a si lo, fehding a si lo, sian ding a silo
Dunglam a si lo, hmailam a si lo, tlunlam le tanglam khal a silo
Kiangkap a thupi lo, boruak a thupi lo

Sungkhat unau a thupi lo, thianrual a thupi lo
Lennak a thupi lo, damnak a thupi lo
Mawinak a thupi lo, cahnak a thupi lo
Thiamnak a thupi lo, fimnak a thupi lo
Hminthatnak a thupi lo, mi’ uar ding a thupi lo
Peisa neih a thupi lo, ti theinak a thupi lo

Thil thupi zianghman a um lo
Nun khal a thupi lo, thih khal a thupi lo
Nun khal le— mitha, mi thalo, a thupi lo
Thihkhal le— khui khawvel khal a thupi lo
Thulolak men a si BAWIPA tello cun
Thil ziangkim hi... Lo Lo Lo!

-Amoschin Bk

HEROD LUNGAWI SEH

11. HEROD LUNGAWI SEH
Tikcu a dai umkhua a sik
Nunkhua har lunglen za
Tahaw ring le mitthli rialruah bang
Nunnak tampi thlanmual an liam
Mawhneilo naute za tampi
Herod kutban cahnak le thu neihnak
Naute Jesuh piancam ah........

Tlangpar le rawnramthim lakah
Sunzan khurkhua hmangin
Ruuninn nuam lungpuk le thingpi tangah
Tuu rual thawn bualtlang hmanseh
Sancem hlantiang kan hmaiih Carol palai pawl
Naute Jesuh piancam ah........

Har tinkim tuarnak leiram
Lungduh kim thiamlo ninghang in
Taksa thinlung thlarau nat tuar in
Luatnak lamzin  hawltu hmuah le
Herod khal lungawi ve thlangseh
Naute Jesuh piancam Christmas ah...! 

-Amoschin Bk

DUH HRIL LO IN

10. DUH HRIL LO IN
Duh hril lo in... 
Duh hril loin minung ah kan piang
Duh hril loin kan than lian
Duh hril loin kan theihnak a kau
Duh hril loin sual tuah kan thiam
Duh hril loin hrokhrawl kan thaim
Duh hril loin mi bum, thuphan per kan thiam
Duh hril loin fir kan thiam

Duh hril loin kan suk, kan so, kan phei, kan tawivaak
Duh hril loin kan thin a heng, a bang, a na
Duh hril loin kan tha a bang, a cem
Duh hril loin mi aa ah kan cang
Duh hril loin mifim tla kan bang

Duh hril loin mi in in hmuhsuam, in nautat
Duh hril loin mi in in upat, in cawisang
Duh hril loin farah kan tuar tlasam em em in
Duh hril loin kan mithli a luang
Duh hril loin kan bei a dong
Duh hril loin vansiat kan tong
Duh hril loin mawhphurh kan tong
Duh hril loin duh lo kan co
Duh hril loin kan hni lehko ding. lungawi in
Duh hril loin— duh hril loin— duhlo ka hrillo nan...!

A SILO MAW?

9. A SILO MAW?

Ruahnak tinkim tuahmi tinkim
Duhnak dangdang duhmi dang dang
Sim le rel cawk rual a si lo
Leitlun ih minung’ ruahnak

Hmel dangdang mawinak dangdang
Thawtzia dangdang: thlum, al, thak, thur, kha.........
Ringaw dangdang: daw, re, mi, fa, saw, la, ti, daw..........
Bangawk lo mi thil a phunphun,
A tum, a fate, a sang, a tawi

Ziangbangtuk, Ziangvek, ziang thu hla hmanah
Cahnak phunkhat, tawntainak ci khat
Duhdawtnak hnam khat, tumtahnak hrampi
A lam dang ciar, sinak dang ciar
Hlawknak kapkhat, sunnak kapkhat
Lamzin dangdang, fehtu dangdang
Kan zawhmi dangciar
Tumtahnak lamzin tluan ah
Kan covo tla a dang ciar ding
Curuangah,.........
      Kan danawkciar nak cu
      Kan bangawkciar nak A silo maw?

-Amoschin Bk

Ka Hmuhton Mi

8. Ka Hmuhton Mi 

Mirum hna zeitin an rum ti ka vun ruah
A ruangcu: riantuan an huam, thathut an hmang lo
Tinhmi an ngei, rumnak caah rian an tuan
Phaisa an duh, an hnem, phaisa hlauh an ni ralring
An ngeihcia mi an ni karh ter
A miak umlo in riantuan an duh lo
Phaisa caah lihchim zong an ngamh
Mi hlen zong zei an poi lo
Rumnak ding caah cun

Mi cheukhat hna cu
An nu le pa ngeihcia ruangah an rum
Sianh lomi tuah ruangih a rummi zong an tam
Riantuan le a kawlzia thiam ruangih a rummi zong an um
Vanthat khawawng ton ruangih a rummi zong an tlawm lo
Mi bomh ruangih mi cheu an rum ve

Zei a sihmanhah, 
Rumnak cu vawlei cung nawl ngeihnak ci khat a si
Mi mi sifak mi hna caah rum an si tiah

Vawleicung ahhin a rummi tam hmanhselaw
A ngei lomi, si a fakmi, mi chambau, hawi tluk lo
A rum lomi nih vawlei cu an hluan dihko lomaw

Mi sifak hna an sifak peng kolai maw
Rumnak lam a hmu kho lo mi sifak cheukhat
Rumnak lam hmu ko nain a cawlcangh kho lo mi cheukhat
Rian i teirial bu in lawh a tling kho lo mi cheukhat
Sifahnak zei  rel lo ruang i si a fak mi cheukhat
Thathut ruang i sifak a ingpeng mi cheukhat
Mi tha lo chuhhnawh ruang i mirum sifak a tongmi cheukhat
Fimnak chambau ruang i si a fak mi cheukhat
Rum caan phan rih lo ruang i si a fak rih mi cheukhat
Dam lo, nomhnak duh, mi hlen tong ruang i sifak mi cheukhat

Adonghnak cu 
Mi sifak mi cu vawlei caah le mi rummi caah sifah an in hme cu
(3/12/2010)
    —————Amoschin Bk———————-

Nang le Kei

7. Nang le Kei

Khuihmun khalah thleng hmanningla
Khui khua khalah ceen hmanningla
Khui khawvel khalah leng hmanningla
Nang…. Na tel lo ahcun
Nun hi a famkim lo ding

Zo thawn na um ti ka thei lo
Ziang na tuah ti ka thei lo
Khuiah na um ti ka thei lo
Ziangruangah kan then ti na thei maw
Ziangtikah ziangtin kan tonawk lehding 
Na thei lo, ka thei lo

Siang lo le ngam hrih lo cingin
Thlah siang lo cing le tum lo cing in
Hmai panten le hni siamsi ten
Kan then ding cu ka ruat ngam lo

Nang le kei karah mawhnak ziangtal um maw
Tonawksal dingcu ka beisei
Hmansehla… hmailam boruak lai reltu
Nang le kei kan sihmang si lo!!!

-Amoschin Bk

KA MAWH MAW?

6. KA MAWH MAW?

Sim a mawi lomi thu ka sim lo tikah
Tuah a rem lomi ka tuah lo tikah
Feh a that lonak hmunah ka feh lo tikah
Ei le in ding sian lomi ka ei in lo tikah

Hrukaih a mawi lomi ka hrukaih lo tikah
Sian lomi thil ka tuah lo tikah
Fial lomi hna ka tuan lo tikah
Ka tuah thei lomi thil ka tuah lo tikah

Thiltha thei cingin tuahnak ding caan tha 
Ka ngah lo ruangih ka tuah lo tikah
Mi pahnih ih duhnak bangawklo ruangih
An duhnak veve ka thlun thei lo tikah

Phu lo le tling loih ruahmi ka si ruangah
Tuah thei dingmi ka tuah lo tikah
Iksiiknak le duhsak lonak ruangih
Ruahnak tha ka neihmi ka hmang thei lo tikah
Kiangkap ummi pawl ruangih thudik kha
Ka sim  lo le thuphan ka per tikah
Ka Mawh Ngai Maw???

-Amoschin Bk

Ngaktah Fa

5. Ngaktah Fa

Asan, aruang tampi an sim, an rel, an phuang
Zuu a in ruangah,…. Cu ruangah, kha ruangah
Cu ruangah maw, kha ruangah maw
Zuu ruangah so ka thei bik lo
Ngaktah fa ka rak can hi

Kiangkap ka hei cuan ah mi thenkhat cu
Phurual lo in an lam a tluang
Phutawk lo in an vanbawng a duai
Cubang simthiam lomi milai fa lakah
Ngaktah fa ka rak can hi

Then siang hlang e, tuar ngam hlang e
Fehsantu zuunngai in ka nu’ mithli
Rialti bang luang, alhmei bang kang
Sullam neilo sihlahkhaw mitthli tlaici
Ngaktah fa ka rak can mai hi 

Si-ar rual le tlangza kaan in
Romei pial khalah hawl hman ningla
Tonsal um nawn dingmaw
Ngaktah fa ka rak can hi

-Amoschin Bk

KA NU CUN

4. KA NU CUN

Ka Nu Cun
Thil tha lo i zirh lo
Sual tuah i fial lo
Kaa lawng in i hruai lo
Ka siatral nak ding khua a khang lo

Ka nu cun
A nunnak hman a fa hrang a ui lo
A fa hrang thla a cam ringring
A fa a sual tikah nun a sim
A fa nun nuamnak ding saduh a that

Ka nu cun
Mi vekin  fimthiamnak thu ah
Mawinak le hminthatnak lam ah
Titheinak le cahnak  lam khal ah
Dinfelnak le nunzia mawinak ah
Santlai lo te sihmanningla
A duhdawtbik le ngainabik cu
Hawi bang lo a fa ka si ringring

-Amoschin Bk

NU, PA , FA

3. NU, PA , FA 

A pa cu lungawi in a hni
A fa a hlawhtling tikah
A nu cu aipuang in a laam
A fa thil tha a tuah tikah

Pa cun fa hrang tumtahnak sang a nei
Nun cun fa hrag duhsaknak tum a nei
Fa cun nu le pa’h thlawsuah lawng a bawh
Nu le pa cun fa hrang 
Ngaithiamnak laksawng an pek

Fa a tap cun pa’ thinlung a na
Nu in mankhungbik annkaa thawn a hnem
Pai’ mitthli cu fa hrang tlaksiatnak 
Nu’ mitthli cu fa hrang nun tawinak

Pa cun fa hrang uimi a nei lo
Nu cun fa hang a thisen a luang
Fa cun pa hrang phurrit a suahpi
A nu cu mitthli a luan ter

Nu le pa hrang harnak a suahpi dah lotu
Milai fa leitlun ah a um peimaw?

Amoschin Bk

Thlemnak Ram A Kau

2. Thlemnak Ram A Kau

Ziangtinkim ih dunglet cu thlemnak a si!
Paisa cu a hmang thiamtu hrang thansonak,
Hmang thiam lotu hrang hloralnak.

Mawinak hi mit hrang lawnglawng a si,
Hngalnak le uarawknak suah tertu a si,
Lenglam mawi nan sunglam sia a tam.

Nunau ih mawinak mipa hrang,
Mipa ih cahnak nunau hrang,
Thlemnak phunkhat an si veve.

Fimnak hi zirnak thawn a fehtlang,
Fimnak lawng a um tikah hngalnak,
Zirnak cun mi nautatnak a nei lo.

Hmurkaa ih suak tongfang a tihnung,
Tongkam mawi turnei a tampi,
A lang lomi thlemnak a si.

Hmanrua zaten thiltha an si, asinan -
Motor car, vanzam, tlangleng tvp tla
Thihnak thlen pitu an si thotho.

Ei lo - in lo ih supawk rero khal hi,
Caan neta ah sirsal ding a tam,
Ei-in supawk lo khal a tihnung.

Thiltha ih ruahmi siatnak thlentu a tampi.
A poi tuk!!! Kan timi thil tampi cu,
Nehhnu hrang lungawinak an si theu.

Nu le pa hman faate hrangah tihnung an si thei,
Zirhtu, hruaitu khal cuvek thotho an si,
A net tiang mitha si ding a thupi.

Ziangahtile thlemnak in mi a hril lo.

@Amoschin Bk

A Maksak Thuthup Duhdawtnak

1. A Maksak Thuthup Duhdawtnak

Duhdawtnak ruangah kannih milai
Leitlun ah kan piang, duhhril nak telo’n
Kan piannak thuhrampi duhdawtnak

Hriamhrei cakbik, dantatnak sangbik
Thuneihnak hmuahhmuah, huatnak rohbik
Phunhnam danawknak, nu le pa lungkimpi lonak
Cupawlih phen theih lo, neh theih lo mi
Nunnak ih hiarhaal bikmi, le tulbik mi
A maksak thuthup umsun duhdawtnak 

Kan hawl… kan hai… kan hlam cuih thuthup 
Ruahsan in ka hngak duhdawtnak
Nu le pa,,, unau sungkhat,,, thianrual tin le
Uktu,,, zirhtu,,, hruaitu,,,  hnemtu hnen khalah
Rilrawng tihaal tuar in thlanti a for
Ningzahnak le mualphonak tla poisa lo’n
Mi aa bang’n hnihsan tiang kan hlawh
Duhdawtnak kan hawl lai ah

Sihmansehla,,, duhdawtnak taktak
Kan hmu, kan co, kan pom ngah hnucun
Mi zokhal an sirawk dah kel lo
Leitlun ih thupi bik,,, tulbik  le sunglawibik mi
A maksak thuthup duhdawtnak

A thu kan ruahah
A thuk sinsin,,, a kau deuhdeuh
A thlum bik,,,, cem ni a nei lo
Pathian ih duhdawtnak

-Amoschin Bk

LUATNAK (FREEDOM)

LUATNAK (Freedom)
Leitlun ah ziangsi a thupibik tin thusuhnak,  um bang sehla a dangdang kan sim cio ding. Sisehla, damnak, lennak, fimnak, mawinak, paisa, tvp tampi simding a um. Cumi lakih kan hrelh thei lo ding mi pakhat cu luatnak (zalennak) a si. Dam lonak hi bulpak thu a siih mawinak tla a si thotho.  Lennak cu mipi le bulbak karlak ih thu a si. Cuvekin zalenak khal mipi le bulpak karlak thu a si ve.

Nauhak kan si laiah nu le pa hnen ihsin luatnak kan duh. Tleirawl kan si tikah hruaitu le zirhtu hnen ihsin luatnak kan hai. Mino kan vun si cun rualpi, biaknak, uknak karlak ah luatnak kan hawl. Mi pitling nu le pa cun biaknak le uknak daan sungah luatnak lam an tuah. Ukmi cun uktu thuneihnak hnuaiah, hruaimi cun hruaitu hnen ihsin luatnak kan hai. Cutin luatnak cu

Chin (Laimi) Boruak Vanduainak le Mipi Aihramnak Lawrkhawm 2015

Chin (Laimi) Boruak Vanduainak le Mipi Aihramnak Lawrkhawm
(Myanmar ram sungah mi 1,350,000 in harsatnak tong, 297,000 suahsan...)

Sankhat thuanthu a dai nawn lo dingmi July-August 2015 Chinmi ih tonmi vanduainak hi ttah le riahsiatnak a si.

Abik in July 26 ihsin August 2 tiang Bangladesh, Myanmar, le India nisuahnak lam ah Cyclone Komen (75 km/h (45 mph speed) thlisia cun ruahpi nasatak a surter. Sun le zan cawllo ih ruahpi sur ruangah Leimin le Tilian in mipi harsatnak a thlenpi.

Chin Ramkulh ah sunralnak tonmi cazin tlangpi August 8 ah Ramkulh cozah ih tarlangmi cu a tlanglam vekin a si.

Mahlawng Leitlun (Singleness)

Mahlawng Leitlun (Singleness)
Pathian Thu le Mahlawng Leitlun
Leitlun ih thil a cangmi hmuahhmuah hin Pathian thu an buaipi ringring. Milai ruahnak ih ruahban mi thu siseh, ruahban lomi thuah siseh a netnak cu Pathian thulawng hi a si ringring. Thukhamhlun san ahcun Jews pawlih hmuhdaan ah pasal nei lo nunau cu innsungsang ningzak tertu an ti. Nupi neilo mipa, nupi neiko nan fa a hring lo mi mipa pawl cu vancungram an lut thei lo ding tiah zumnak an nei. Greek pawl khal in pasal a nei lo mi nunau cu hlawhhlang miah an ruat ve.

Thukhamthar san ahcun hmuhdan danglamnak tampi a suak. Jesuh in Judah pawlih hmuhdaan diklo an neihmi (mipa le nunau thleidannak, sal, miluat, uktu le ukmi, nupi pasal nei le nei lo, le tefa nei le nei lo) tivek pawl kha a pahbal thluh ihhleiah milai kan zaten kan bangran nak thuthangttha a phuang. Jesuh in thu a zirh tikah

Inn ah Kan Tlung Pei

Inn ah Kan Tlung Pei
                                                                                                                                
Inn Timi Cu
Inn cu  milai kan zate ih kan semnak le umnak, kan tlanlennak hmun a si. Kan thinlung umnak a siih kan beunak tla a si. Zozo khal mai’ inn ihsin khual kan tlawn ah siseh, leng kan vahah siseh inn ah tlung kirsal lo kan um dah lo. Inn ha siseh, inn siate siseh a luahtu hrang ahcun cuih inn cu a thupibik, a sunglawibik a si. Inn ih sinak zoh sehla mi tampi umnak le mi malte, mahlawng umnak inn cu danglamnak a um lo. Inn cu luahtu a um le um lo ti thu lawngah a sinak a hum aw. Ziangahtile inn cu luahtu a umlo tikah umzia nei lo inn a si.

Inn a luahtu cu innsang (family) a siih, cuih innsang ahcun nundan, nunzia, neihmi hlawnthil tivek thil phuntampi a um. Innsang pakhat le pakhat ah bangawklonak tete a um thei. Mi pakhat ih lawhtlingnak, hansonak, hatnak le hminhatnak pawl cu a innsang thawn hum awknak tampi a um. Innsang pakhat hrangah umnak inn a thupi zet. Ziangahtile cuih inn cu nundan zirh awknak,

Thursday, 24 September 2015

Bible In Simmi Kanmai’ Thu (10)

Bible ih Simmi Kan Sinak Thu (10)
1. Pathian fa kan si.
“Rinnak thawngin nan zatein Pathian ih fa nan si ih Khrih Jesuh thawn nan pehzom aw zo.” (Galati 3:26)

2. Jesuh ih rualpi kan si.
Nannih tla cu hnen-um tiah ka lo ti nawn lo, ziangah tile hnen-um cun a bawipa ih tuahmi kha a thei lo. ‘Hnen-um,’ ti nawn loin ‘Rualpi,’ tiah ka lo ko: ziangah tile ka Pa hnen ihsin ka theihmi hmuahhmuah cu ka lo sim ttheh zo a si. 
(John 15:15)

3. Khrih sungah nunthar neitu kan si.
Zozo khal Khrih thawn an pehzom awk tikah cun mithar a si; a nun hlun cu a cem ih nun thar a thok zo. (2 Korin 5:17)

Wednesday, 23 September 2015

Pa Tha Sithei Ding In

Pa Tha Sithei Ding In
1. Innsang ah Caan Pek Aw
Pa in innsang ah caan tampi pek ding a thupi. HnaTuan ding tampi nei khal hmansehla innsang ah caan pek man lo ding khop in hnattuan ding a si lo. Nupi le fa le pawlin innsang ah ziang na tuah, ziangtin na kilkhawi, ziangtin innsang na kaihruai ti pawlkha an zoh ringring mi a si. Innsang cu nui’ ttuanvo tiin tan men ding a si lo. Cuhnak cun rawl ei, ti in, sinfen ihsin thok innsang hoha ding cu pai’ ttuanvo a si sawn. Fala pawl ih thlun ding daan simzirh ding ttuanvo neitu a si. (Daan. 6:6-7)

2. Pawlkomnak Tha Nei Aw
Pa tampi cu nupi le fa pawl kawk ding lawnglawng an bawh. Innsang ih nupi, fale thawn pawlkomawknak, nomnak, hni tlangnak, thunuam relnak caan neih ding a thupi. Nupi, fale ih sim duhmi le ngen duhmi ngen ngam ding le sim ngam dingin pa cun pawlkomnak neih a ttul. Nupi in ziang thu simduhmi a nei, fale pawlin ziang ngen duhmi an nei ti kha pa cun ttha tein an annka ngai sak ding a si. 

Leitlun ih Mankhungbik Lemthai (10)

Leitlun ih Mankhungbik Lemthai (10) 
Milai kut zungthiamnak lak in zuk suai/lemthai (painting) thiamnak hi pumcawmnak phunkhat a si.

1. Nafea Faa Ipoipo (When Will You Marry?)
Price - $300 million, Thaitu- Paul Gauguin (2015)
2. The Card Players
Price - $250 million, Thaitu- Paul Cezenne
3. Women of Algiers
Price - $179.4 million, Thaitu- Pablo Picasso (2015)
4. La Reve 
Price - $155 million, Thaitu- Pablo Picasso (2013)
5. Three Studies of Lucian Freud
Price - $142.4 million, Thaitu- Francis Bacon (2013)
6. No. 5, 1948
Price - $140 million, Thaitu- Jackson Pollock (2006)
7. Woman III
Price - $137.5 million, Thaitu- Willem de Kooning (2006)

Myanmar Mipumsiar (Census) Cazin

Myanmar Mipumsiar (Census) Cazin 
2014 kumah Myanmar ram sungih mipum siarnak an neihmi cazin cu mipum 51,486,253 kim in siarsuak a si. Mipa 24,824,586 le Nunau 26,661,667 an si ih Myanmar ramsung ah nunau an tamsawn ti a lang.

Myanmar ramsungah 100% sungah 70% hi khuate um mi an siih, 30% hi khuapi um an si. Mipum tambik umnak hmun cu Yangon khuapi a si. Minung 7.36 million an um ti a si.

Chin State mipum dinhmun zoh tikah:
Mipum zatekom - 478801
Mipa - 229604
Nunau - 249197
Khuapi ih ummi - 99809
Khuate ih ummi - 378992
Ram pumpi ih mipum zatek (0.93%)
Mipa le Nunau - Mipa 92 ah Nunau 100
Kum sauzat tlangpi - Kum 63.6

1983 kumah Myanmar in mipum siarnak a nei dah. 2014 kum ah cun

Milai That Tambiktu Ramsa

Milai That Tambiktu Ramsa
Milai nunnak that tambiktu ramsa hi ramsa tumpipi pawl an si lo. Mi deh hmang Kiosa le Pawpi pawl tla an si lo. Mi cuk hmang tur nei Rul khal a si lo. Minung that tambik ringring tu cu a fatezet le a caklozet mi Fikfa (Kawngsang) a si.

Kumtin tein Fikfa ruangah minung 660,000 - 1,000,000 karlak cu Malaria nat in a thihter ringring.  A ngaingai ah minung nunnak that tambiktu cu Milai kan si.
A pathumnak milai that tambiktu ramsa cu Rul a si.
-The Richest (SD News: June 7, 2015)
Amos Uk Mangbk

Leitlun Mipum Tambik Ram (20)

Leitlun Mipum Tambik Ram (20)
United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population ih tahnak cazin vek a sile kum 2015 July tiangah mipum zate 7.244 billion a si. Tui kum July ahcun 7.325 billion kim dingah mithiam pawl in zumnak an nei.

Tulaifang mipum tambik ram (20) pawl cu a tanglam vekin an si. Myanmar cu 24 nak a si. Kum 2024 ahcun leitlun mipum hi  8 billion kim ding zumnak an nei.

1   China (1,401,467,570)
2   India (1,281,758,771)
3   United States (324,955,371)
4   Indonesia (255,583,022)
5   Brazil (203,600,485)
6   Pakistan (187,957,210)
7   Nigeria (183,198,186)
8   Bangladesh (160,316,525)
9   Russia (142,128,169)
10   Japan (126,866,284)

Leitlun Rannung Ziangzat

Leitlun Rannung Ziangzat
Rannung pawl hi zangruh nei phunhnam le zangruh neilo phunhnam (backbone) tiin phun (2) in tthen theih an si. Rannung zate 3 - 30 million a ummi sung ihsin zangruh nei rannung hi 97% an si. Curuangah zangruh neilo rannung hi 3% lawng a si.
I. Zangruh neilo rannung phunhnam pawl (97%)
Sponges: 10,000 species (Tipi thuanthum tawne ih um)
Cnidarians: 8,000-9,000 species (Ti pi thunthum sung um)
Molluscs: 100,000 species (Kharkhem, cengkol phunhnam)
Platyhelminths: 13,000 species (Ruh neilo ti sung um phunhnam)
Nematodes: 20,000+ species (Khukrul, hnget phunhnam)
Echinoderms: 6,000 species(Ke tampi nei tipisung um phunhnam)
Annelida: 12,000 species (Cangcel le paangan phunhnam)
Ruh nei nain Zaangruh neilo Rannung pawl

Asia Ramkau Sungih Thlahlawh Sangbik Ram Hruaitu (10)

Asia Ramkau Sungih Thlahlawh Sangbik Ram Hruaitu (10)
1. Lee Hsien Loong (Singapore Prime Minister) Salary: $1.7 million (1,700,000)
2. Tony Tan (Singapore President) Salary: $1,190,000 
3. Fuad Masum (Iraq President) Salary: $ $840,000
4. Leung Chun-ying (Hong Kong President) Salary: $530,000
5. Khalifa bin Salman Al Khalifa (Bahrain Prime Minister) Salary: $238,000
6. Ilham Aliyev (Azerbaijan President) Salary: $230,000
7. Shinzo Abe (Japan Prime Minister) Salary: $202,700 
8. Park Geun Hye (South Korea President) Salary: $187,000
9. Ma ying-Jeou (Taiwan President) Salary: $184,000
10. Tammam Salam (Lebanon Prime Minister) Salary: $150,000
-AsianRanking (SD News: June 7, 2015)

Osama bin Laden in ISIS Suahkehnak ding Ca A Ngan

Osama bin Laden in ISIS Suahkehnak ding Ca A Ngan
WASHINGTON — Al Qaeda dintu Osama bin Laden in a kuttang ih ih cangvaitu pawl hnenah Islamic State dinnak ding thuthup a simmi cu hitin a si.

2011 May 2 ah U.S. Navy Seal ralkap in Pakistan, Abbottabad khua ih bin Laden inn an nam ih, cutin a khaansung ah an rak that. U.S. US ralkap pawl cun bin Laden ih cangan pawl an sir.

 2015 May 20 ah U.S. Office of the Director of National Intelligence  ihsin mipi theihttha cahmai 103 cu suah a si. bin Laden nih a kuttang al-Qaeda sungtel Atiyah abd al-Rahman tvp. hnenah IS din hramthok hrihlo dingin

Leitlun ih Biaknak Khat le Khat Zohkhinnak

Leitlun ih Biaknak Khat le Khat Zohkhinnak
Biaknak lam zingzoitu bu Pew Research Center in 2010 ihsin 2050 tiang kum (40) sung leitlun ih biaknak khat le khat umtudan ding zohkhinnak a nei ih a tanglam vekin a si.

Mipum pungzai dan zoh tikah Muslim pawl hi pungzaibik an si vekin tuihnu 2050 ahcun

Thai-Malay Ramri ih Tahnak Ruam

Thai-Malay Ramri ih Tahnak Ruam
Mibur ruakvuinak thlan ah mi 26 ih ruakfim pawl cu Thailand-Malaysia ramri ih milai rukzuarnak buuk (camp) kiangah hmuh a si thu Mail Online Thuthang cahmai ah May 1 le 2 ngan a si. Hih mithi ruhro pawl hi Myanmar le Banladesh minung rukzuar a tuartu pawl an siih Thai le Malaysia ram ah beunak hawl in raltlan pawl an si thu thuthang hram cun a ngan. Mi tambik cu Rohingya Muslim pawl an si tikhal ngan tel a si.

Songkhla ram tthen ih ramtthing tupi sungah minung leitu pawl ih lei ding hngak ih um, damlonak le rilrawn tihal tuar thei nawnlo ruangah rukzuartu pawl ih kaihtannak hmun hramlak ah harsatzet ih a thimi pawl an si. Hih hmun ahhin

China ramah Christian Hremnak A Sosang Sinsin 2014 Ah

China ramah Christian Hremnak A Sosang Sinsin 2014 Ah
China ram ih Christian pawl hremtuarnak cu a liamcia kumhra sungah a nasabik a si tiin U.S. hrambun zingzoitu pawlin an sim.

Texas-base China Aid Association (CAA) ih report peknak ah:
1. 2014 ah Christian hremnak (case) vei 572 a um, 2013 ahcun vei 143 lawng a um.
2. 2014 ah hremnak a tuartu  17,884 an kim, 2013 ahcun 7,427 an si.
3. 2014 ah hremtuar kawhhran hruaitu 1,592 hnak in an tam,
    2013 ahcun 800 hrawng an si.
4. 2014 ah kawhhran hruaitu 449 kharkhum an si,
    2013 ahcun 54 lawng a si.
5. 2014 ah biaknak lam cangvaitu 1,274 daantat an si,
    2013 ahcun 12 lawng an si.
A tlangpi zohhliah tikah 2014 sungah:

Facts of Singapore:

Facts of Singapore:
- Singapore ih tidai thiang cu Malaysia ta a leimi a si.
- Biaknak lam ah Buddhsim 43%, Islam 15%, Christian 15%,
  Taoist 8.5%, Hindu 4% le biaknak nei lo 15% hrawng an um.
- Miphum lam ah Chinese 74%, Malay 13.5%, Indian 9.2% le mi dang2.
- Singapore minung pawl cu hnattuan ah an buaituk ruangah nupi, pasal  hawl man lo le tonglo an tam ruangah acozah in cumi pawl hrangah innsang kop ding hawlnak website “Social Development Network” a tuahsak.

Malaysia ih Top (10) University:2015

Malaysia ih Top (10) University:2015
1. Universiti Putra Malaysia
2. Universiti Sains Malaysia
3. Universiti Teknologi Malaysia
4. Universiti Malaya
5. Universiti Kebangsaan Malaysia /
    National University of Malaysia
6. Universiti Teknologi MARA
7. Universiti Tun Hussein Onn Malaysia
8. International Islamic University of Malaysia
9. Al Madinah International University
10. Universiti Utara Malaysia
-Lista Buzz (SD News, April 26, 2015)
Zuk. No (3) 3. Universiti Teknologi Malaysia
Amos Uk Mangbk

A Kunmi Tower (Leaning Tower of Teluk Intan)

A Kunmi Tower (Leaning Tower of Teluk Intan)
Malaysia ramsung Perak ramtthen ih Teluk Intan khawpi ih a ummi Clock Tower timi cu nitlaknak thlanglam (south-west) lamah a kuun. A lenglam ihsin zoh le dot (8) a bangnan a sunglam ahcun dot (3) lawng a um.

~hal caan ih in ding tidai le Meikang um tikah hman ding tidai khawlnak hrangah sakmi a siih Nazi tumpi a ummi in tikcu theihnak tthahnem suahpi dingah sakmi a si.

Himi tower hi 1885 kum ah sakmi a siih Japan pawl in Malaysia ram an lak kum 1941 ah ral khuacuannak ah an hmang.

Himi tower a kunnak a ruangbik cu a leilung neem ruangah le a sungih tidai pung
(water tank) a rittuk ruangah a si.
-www.asiaexplorers.com, (SD News, April 26, 2015)
Amos Uk Mangbk

Bualkhua Tong ih Liit timi Tongfang hi Mirang in Leeches ti A Si

Bualkhua Tong ih Liit timi Tongfang hi Mirang in Leeches ti A Si
Bible sungah Thufim 30:15 ih nganmi Cangvat thu  “Cangvat in fanu pahnih a nei ih an hminah, “I pe aw, I pe aw,” ti an si. Hitawk ih Cangvat hi Mirang Bible ahcun Leech ti a si.
Bualkhua ttongah Liit timi le Cangvat (Vot) timi phunhnih a um. Cangvat cu hramlak le cirhduum le thinghnah lak ah a um ttheu. Liit timi cu cerhti a thlum (sweet water) umnak ah a um ttheu ih rannung le minung a ton tikah vun par in si lo in hnarkua sungah hmun khuar in thisen a dawp ttheu. Leitlun ah cangvat phun 700 lai a um.
-Wikipedia, (SD News, April 26, 2015)
Amos Uk Mangbk

Nauhak hrangah A Thalomi Playstore Apps (10)

Nauhak hrangah A Thalomi Playstore Apps (10)
A tanglam ih mobile apps pawl hi zuk tthalo, video tthalo le dating tuah nak ah hmanmi apps pawl an si ruangah nu le pa in fale pawl’h phone sungah a um pangle delete sak ding a si.
1. Tinder:
2. Snapchat:
3. Blendr:
4. Kik Messenger:
5. Whisper:
6. Ask.fm:
7. Yik Yak:
8. Poof:
9. Omegle:
10. Down:
11. 9Gag:
12. Vine:
13. Poof or HideApp:
- For Every Mon, (SD News, April 5, 2015)
Amos Uk Mangbk



A Nungmi Naute

A Nungmi Naute
Milai ih khawkhannak hi Pathian ih lungkimnak um lo in famkim theimi ziangte hman a um lo zia le Pathian ih lungkimnak a um ahcun ziangvek thil harsa khal a cang thei ti a thar in ruatsal in thazang la tlang dingah kan sawm aw duh.


A liamcia kum 2014 January ih Syria Christian pawl cu Muslim pawl ih donak ruangah inn pawl tla cim ttheh, parh ttheh in a um. Cuvek inn cim-parh mi lak ah leilung le lungto tumpi pawl ih nen ngahmi lei sung ih phumzo nauhak (naute) cu thi lo in him ten an runsuak sal thei. A theitu pawl in leilung cu

Tuesday, 22 September 2015

WINE Thu (7)

WINE Thu (7)
1. Wine tuah tambik ram cu France ram a si.
2. Wine tuahmi sabit phun 10,000 leng a um.
3. Sabit rah hi thingthei hang inmi lakah number 1 nak a si.
4. Wine rang (white wine) tuah tambik ram cu Spain a si.
5. Actor Tom Cruise in a nupi tthit puai ah Wine thawl 300 a dar.
6. Wine thu Bible in vei 200 hnak tam a sim.
7. Wine huat (duhlo) cu Oenophobia ti a si.
-Sunday News, April 5, 2015
Amos Uk Mangbk

Thinglamtah Phun (3)

Thinglamtah Phun (3)
Kumzabi (1)nak hrawngah Roman pawlih hman tlangpi mi thinglamtah phunthum an si. Kan Bawipa Jesuh thahnak ih an hmanmi thinglamtah cu a laifang ih “t” vek khi a si. Vorhlam bik thinglamtah hi salhcop si lo in thingkung a khomi kha hmancih mi thinglamtah phunkhat a si.

Christian biaknak sungah thinglamtah hi Constantine the Great (A.D. 313), ih Christian sinak le nehnak kengtu hmuhnak ih hman thok a si. Constantine cu vision a hmuhmi ah a kang-alh reromi thinglamtah a hmu ih, “himi symbol hi hmang awla ral na neh ding,” tiin aw a thei ih ral a neh ngaingai.

Thinglamtah kan phurmi hi a zangte tla a sithei, a ritzet tla a si thei, ziangvek thinglamtah kan phur khalle Jesui' phurmi Thinglamtah phenthlam tluk hman a rit hrihlo ding. Curuangah Kawhhran sungah le pawlkom sungah kan comi hnattuan, ttuanvo tinkim ah rintlakzet le dingfelzet ten kan thinglamtah phur in Khrih dung thluntu ding kan si.

-ChristianAnswers.Net (SD News, April 5, 2015)
Amos Uk Mangbk

Netabik Zaanriah (The Last Supper)

Netabik Zaanriah (The Last Supper)
Kum 1495 ah, lemthai thiam Leonardo Da Vinci in Last Supper Italy ram, Milan khawpi ih Santa Maria delle Grazie innpi ih rawlei khaan phar parah a thai dahmi zuklem a si.
Kum (3) sung a rei ih 1495 ah Rom 13:21 sirhsan in a thok ih 1498 lawng ah a ttheh lai. Leonardo hi Italian mi a siih  lemthai, lemsalh thiam le engineer a si. Amah cu leitlun ih lemthaimi hminthangzet pakhat Mona Lisa zuklem thaitu khal a si.

Minung hi mit ih hmuhmi ihsin ka thinlung ah a lut tambi, curuangah zumtu pawl in kan sim thiamlo, ka pek theilo khal le kan thiamzawng in Pathian ramkauhnak hrang ttuan a theih.
-Encyclopedia Britannica (SD News, April 5, 2015)

Rundamnak Hrang Cross Kalbak (14)

Rundamnak Hrang Cross Kalbak (14)
Kalbak 1 nak: Jesus cu Olives tlang ah thla a cam
(Luke 22:39-46).
Kalbak 2 nak: Jesuh cu Judas in a zuar, kaih a tuar
(Luke 22:47-48).
Kalbak 3 nak : Jesus cu Sanhedrin ah sual puh a si
(Luke 22:66-71).
Kalbak 4 nak: Jesus cu Peter in a phatsan (Luke 22:54-62).
Kalbak 5 nak: Jesus cu Pontius Pilate in thu a `hen (Luke 23:13-25).
Kalbak 6 nak: Jesus cu cil phui, thawi le beng a tuar (Matt. 26:67-68).
Kalbak 7 nak: Jesuh cu thinglamtah pu in a suak (John 19:17).
Kalbak 8 nak: Simon in Jesui’ thinglamtah phurmi a sawng (Luke 23:26).
Kalbak 9 nak: Jesus cun Jerusalem nunau pawl thu a sim (Luke 23:27-31).
Kalbak 10 nak: Jesus cu thinglamah ah an thlai (Luke 23:33-47).
Kalbak 11 nak: Jesus cun zumnak nei mifir hnen ah thu a kam (Luke 23:43).
Kalbak 12 nak: Jesus cun a nu le dungthluntu pawl a biak (Jn 19:26-27).
Kalbak 13 nak: Jesus cu Thinglamtah parah a thi (Luke 23:44-46).
Kalbak 14 nak: Jesus cu thlan sungah an phum (Luke 23:50-54).
-GotQuestions.Org
http://www.gotquestions.org/stations-of-the-cross.html

Jesui’ Lu Parih “INRI”

Jesui’ Lu Parih “INRI”

“INRI” timi cafang pali hi  Pontius Pilate ih ngan tami Latin ttongfang a si. Cuih san lai ah Latin ttong cu Roman Empire (ukmi ramkau) sungah official ih hmanmi ttong a si. Cangfang sau in ngan tikah  “Iesvs Nazarenvs Rex Ivdaeorvm” a si. Latin cangan dan ah “I” cu Mirang ih  “J” a siih “V” cu “U” a si. Mirang in a sullam cu "Jesus of Nazareth, the King of the Jews," ti a si. Kan Falam Bible ah “Nazareth mi Jesuh, Judah Siangpahrang,” ti a si.

Mangbangza pakhat a ummi cu Johan 19:21-22 sungah, Puithiam upa pawl in Pilat cu,

Theihkaunak - 1

Theihkaunak - 1
1. Myanmar (Burma) pupa daan ah mipa in nunau pakhat nithawng a khum sak cu cupa hrangah ningzakza vek in ruah a si.

2. Milai zokhal in mai ruangpum parah duh diriam lonak kan nei cio. Asinan midang in cuih zawn cu thupi ah an ruat kher ve lo.

3.  Budget timi ttongfang cu Celtic ttong “bolg” ihsin Latin ttong “bulga” ihsin French ttong “bouge” tiin a ruangcang vivo mi a si. A sullam cu

Sunni Muslims le Shiite Muslims... An Bangawklonak Ziang A Si?

Sunni Muslims le Shiite Muslims... An Bangawklonak Ziang A Si?

Islam biaknak ih kut khatlam veve a simi Sunni le Shiite cu a kum zatel in remaw thei lo ralawknak ruangah tusun ih leitlun ralthubuai sosangbik suahtertu an si. Sunni Muslim pawlih kaihruaimi Islamic State (IS) group pawl cun Iraq le Syria ram pawl thisen thawn an phiatfai hnuah Jordan, Egypt le Libya ram pawl tiang thisen lamzin an sial vivo zo. Africa ih mi siatsuahtu ralhrang Boko Haram le al-Qaida pawl khal Sunni Muslim pawl an si thotho.

An bangawklonak pawl Q le A ah kan zoh tlang pei.

Q: Sunnis cu zopawl an si, Shiites cu zopawl an si?
A: An pahnih ten Islam biaknak hrampi kaihngettu an si veve, an minung pawl cu Muslim an si veve. Islam biaknak ih Thupi 5 (Five Pillars) a simi “Pathian pakhat Zumnak, Nitin Thlacamnak, Rawlulh Thlacam, Mi hrang Thatnak tuah le Hmun Thianghlim ah Lamzawh” ti pawl fehpi veve an si. 

Christian zumnak nunpitu lakah Catholic, Orthodox le Protestant tin a um nan Christian an si thluh. Sunnis le Shiites khal cuvek cu an si.

Q: An buainak, lungrual theilonak hrampi ziang a si?
A: A tlangpi thu in, Sunnis le Shiites an tthenawknak hrampi cu

Father’s Day Thuanthu Tawi

Father’s Day Thuanthu Tawi
Pa le pawl Sunloihnak ni (Father’s Day) hi 1910 ah American ram Washington State, Spokane khua mi Sonora Smart Dodd in an khua ih YMCA center ah a thok hmaisabik mi a si.
Anna Jarvis in 1909 ih a thokmi Nu Ni ah nu le pawl an sunloihnak sermon a ngai hnu Sonora cun Pa Ni um ter duhnak a neive. Ziangahtile suahpi unau (6) an umtlang ih a nu cu nautabik fa a neih laiah naunei harsatnak ruangah vansiat ah a thi.

Adoniram Judson le Innsang Thuanthu Tawi

Adoniram Judson le Innsang Thuanthu Tawi
Kawlram ah Baptist missionary ttuan hmaisabik Adoniram Judson cu 1788, August 9 ah a suak. A suahnak khua cu Malden, Middlesex County, Massachusetts a si.

1811 September 19 ah (American Board of Commissioners for Foreign Missions) in nisuahnak lamah missionary ttuantu dingah an hril. 1813 July13 ah a khualtlawn vivonak ihsin Yangon a thleng ih kum 37 sung missionary a ttuan hnu 1850 April 12 (kum 61) ah a lei tisa nunnak a cem.  Amah hi North America ih thlah hmaisabik mi Protestant missionary a siih

Malaysia Immigration Dept. in Cawhkuan Man RM 31 Million Ngahzo

Malaysia Immigration Dept. in Cawhkuan Man RM 31 Million Ngahzo
Malaysia ram sungah daan leng ih um, mai’ khua le ram ah tlungkir pawl cawhkuan ihsin sumlut zate RM31 million Immigration Department in Jan 1 ihsin July 13 tiangah a ngah. Himi hi  mai’ ram ah tlungkir theinak caanttha 3+1 program vekin daan lengih um sinak phuangin mai ram ah a tlungkirtu pawl hnen ihsin ngahmi a si.

“Malaysia ram sungah overstay in siseh, passport nung neilo in siseh a um nain mai’ ram ah tlungkir dingin surrender a tuahtu cu daantat a tuar lo ding. A luatnak hrang RM 100 le cawhkuan ah RM 300 telawng a pek ding,” tiah

American Mi Tamsawn in Nupa Thenawk Sual An Ti Duhlo

American Mi Tamsawn in Nupa Thenawk Sual An Ti Duhlo

US minung tamsawnpi cun nupi maak, pasal maak hi sual in an hmu lo thu Christian Headlines cun August 12 ah thuthung a suah. US minung 1,000 hnen ah Lifeway Research in suhtonnak an tuahmi ah a tanglam vekin an let.
# Sual a si (39 percent)
# Pakhat le pakhat an duhdawt aw nawn lo a si (38 percent)
# Pakhat sawn in a tansan a si (38 percent)
# Pakhat sawn in sual a puh a si (37 percent)
# Nupa sual hiarcaaknak (video, zuk) ah an buai a si (35 per.)
Midang 37 percent cun

Christian pawl hrangah Mobile Apps Larzet (5)

Christian pawl hrangah Mobile Apps Larzet (5)
1. Bible.is
Bible.is  ah Bible version tampi (ESV, KJV, NASB, NIV, WEB) a um ih hlei ah ttong phun 1,650 a um. Bible audio a sivekin backgroud music ttha taktak thawn lunglutza ngaingai a si. Bible siar man lo lai caan ah audio ngai theih a si. Himi App sungah  Jesus
films 61 download cih theih a si.

2. Our Daily Bread
Nitin Thlarau rawl hi zumtu hrangah thlarau rawl taktak ei nak ding hmun rori a si.  Bible.is vek thotho in audio thawn a siih minute 3-4 lawng a rei. 1956 ihsin tuini tiang Pathian mihman tampi ih thlarau rawl hlawmawknak thupizetmi a si.

3. YouVersion
Himi Bible App ah Bible versions 1115 le ttong phun  798 a
um. Bible study nak ah a tthazet ih hleiah a sungah “What is God’s Purpose For My Life?” and “Scary Close-Reflections for Finding True intimacy” tla an tel cih.

US ih Mipa - Minu duhlo pawl hrangah Cafang Thar

US ih Mipa - Minu duhlo pawl hrangah Cafang thar “He, Him, His,” ai ah “Ze, Zir, Zirs” Tivek....

USA ih University of Tennessee cun mipa-nunau sinak duhlotu pawl hrangah cafang thar "ze, hir, hirs, le xe, xem, xyr " tvp a tuah thar ih mipi hnen ah an tlangzarh zo. University of Tennessee, Knoxville tlawng ih director, Donna Braquet cun hihi tlawngta pawl le zung hnattuan pawl in hmang thok dingah forhnak a nei.

Hman dan dingah cun:
She, Her, Hers ai-ah Ze, Hir, Hirs
He, Him, His ai-ah Ze, Zir, Zir,
They, Them, Their ai-ah Xe, Xem, Xyr ti pawl tla an si.

Hmaisabik ca zirnak ahcun Braquet cun zirhtu hnenah tlawngta pawl cun an sinak le an hmin pawl sim ding le hlanih an kawhawkdan vekih ko aw lo dingin

99 SPEEDMART

99 SPEEDMART Thu Theihkaunak
Malaysia ramsung ih dawr thil manolzet ih zuar thei ringring hminthang 99 Speedmart thuanthu tawite siar ve aw.
1. Kum 1987 ah Mr. Lee Thiam Wah ih neihmi Klang veng Tepi Sungai ih Pasar Raya Hiap Hoe timi dawr cu 99 hramthoknak dawr a si.
2. Kum 1992 - 1998 ah Mr. Lee cun Klang Utama ah Pasar Mini 99 tin dawr (6) a phuan bet.
3. Kum 2000 ah Pasar Mini 99 hmin ihsin 99 SPEEDMART tiah Batu Belah, Klang ah dawr thar ongbet in hminthar khal pek cih a rak si.
4. Kum 2006 ah Malaysia ram pumhuap in rampi ih duhhrilmi cawimawinak certificate

Tonic Sol-fa Zirnak

Tonic Sol-fa Zirnak

Tonic Solfa Thuanthu Tawi

Tonic Solfa Thuanthu Tawi
Tonic Solfa thawn music tum, hlasak daan fumfe ngaingai cu Norwich Solfa timi sirhsan in Rev. John Curwen (1816- 1880) ih finkhawm, tuahrem mi a si. Norwich Sol-fa cu Sarah Glover (1785–1867) in “Moveable Do” method timi  “Doh, Rey, Me” hmang in a tuahsuak hmaisabikmi a si.

Curwen cun Pathian hna a ttuannak ah Sunday School nauhak pawl thawn hymn hlasak ih a thupitzia a theih tikah olai te’n music note pawl zohthiam-sakthiam theinak dingah Glover ih Solfa method cu a lunglut zet. Amah te’n a zir-aw ih a thiam hnu ah midang zirhsinnak dingah Toic Sol-fa tin hmin a phuah. Solfa tones (aw) zirnak hrangah cafang fate (doh, ray, me, fah, soh, lah, te) le beat `hennak ( “|” “|” “:” “.” “,” “-”) pawl khal a tuah.  A zuam vivo ih 1858 kum ah “The Standard Course of Lessons on the Tonic Sol-fa Method of Teaching to Sing” timi cabu hmaisabik a suah. “Tonic” tiih sullam cu keynote hmaisabik, laibik “Doh” or “C” tinak a si.

Kum 1872 hrawngah Australia, New Zealand, S. Africa, Canada le America ram pawl ah Tonic Solfa cu mi tampi in an hmang. Tlawng ih Music zirnak hrangah

CROSS LAMZIN (Short Drama)

TOPIC: CROSS LAMZIN
Text: Matt. 16:24; John 9:39

A Tulmi pawl
1. Mipum (15)    : Bible Cang Catar Kengtu          (2)
                        : Pastor, Evangelist, Missionary   (3)
                        : Bawi Jesuh aiawhtu                 (1)
                        : Chruch Member                      (6)
                        : Thinglamtah phurtu                 (3)
2. Biakinn le Signboard (Freedom Chruch)

Drama Steps
1. Bible catar kengtu (2) biakinn sung pulpit lamah an feh pei ih pulpit kiangah Bible cang catar an ret ding.
2. Church member pawl biakinn sung in hlasak ding. Mi (2) cu sangkaa in khualhmuak ding.
3. Pastor, Evangelist, Missionary pawl biakinn sung lut tum ding.
4. Khualhmuaktu pawl in Pastor, Evangelist le Missionary thusutnak nei ding.